Een kind staat nooit op zichzelf. Of het nu gaat om gedrag, ontwikkeling of emotioneel welzijn, alles gebeurt binnen een systeem. Thuis. Op school. In de groep. Dat systeem verdient een plek aan tafel zodra er hulp nodig is.
Daarom betrek ik dat systeem actief in het hulptraject. Want zodra de omgeving mee verandert, ontstaat er beweging in het kind. Soms zelfs sneller dan je verwacht.
Een aantal maanden geleden was ik betrokken bij een school. Zij vroegen of ik een aantal kinderen kon begeleiden die aan het wachten waren op ADHD-diagnostiek. In gesprek met de school kwam ik erachter dat het ging om een klas van 25 leerlingen. Twee met een ADHD-diagnose en vier op de wachtlijst. Veel? Zeker, want volgens de cijfers zouden in deze klas 1 à 2 kinderen ADHD kunnen hebben. Maar opvallend was dat het gedrag van meerdere leerlingen door elkaar ging lopen, zo was er in de klas veel chaos, kinderen waren druk en konden zich kort concentreren.
In plaats van individuele begeleiding hebben we uitgezoomd naar het systeem. We brachten meer ritme: vaste routines (binnenkomst, pauze rituelen, opbouw in uitleg), heldere verwachtingen en veel bewegingsactiviteiten. Het effect? Rust en structuur. Kinderen wisten wat ze konden verwachten, en reageerden daar ook naar. ADHD-kenmerken werden minder zichtbaar, en er ontstond ruimte om echt op de behoefte van de leerlingen in te spelen.
De klas als geheel functioneerde beter. En dat is geen toeval: studies tonen aan dat omgevingsfactoren en groepsdynamiek invloed hebben op gedrag en aandacht. Soms is het systeem de oplossing, niet de diagnose.
Ook zag ik de impact van de omgeving in een ander traject. Hier ging het om een gezin met drie kinderen. De jongste (5 jaar) huilde veel: bij afscheid, bij onverwachte dingen of als samen spelen niet lukte. Ouders wilden hem graag helpen, maar beschermden hem ook, hij was tenslotte nog zo klein.
We hadden dit jongetje individueel kunnen begeleiden en dan kunnen inzetten op emotionele vaardigheden, maar is dit dan duurzaam? En kan dit jongetje de vertaling dan maken van de individuele training, naar zijn dagelijks leven? In plaats daarvan wilden we iets verschuiven in zijn omgeving. We boden hem taken aan die bij zijn ontwikkeling pasten. Hij leerde zichzelf aankleden, hielp met de tafel dekken en oefende conflicten op te lossen samen met zijn ouders.
Langzaam groeide zijn zelfvertrouwen. En met dat vertrouwen veranderde zijn emotionele reacties. Minder tranen, meer veerkracht. Het gezin veranderde mee.
Tip; ben je benieuwd naar taken en ontwikkelingen die passen bij jouw kind, de website: www.kijkopontwikkeling.nl is een overzichtelijke website waarin de ontwikkeling per leeftijdscategorie wordt aangegeven (kijk daarnaast natuurlijk goed bij jouw eigen kind, leeftijd is niet altijd de beste graadmeter, voor waar een kind is qua ontwikkeling).
Hulp is geen individuele strijd van het kind alleen, sterker nog; ik vind dat het verplicht moet zijn om het systeem er bij te betrekken. Door ouders, leerkrachten en omgeving samen te laten optrekken, ontstaat er ruimte voor échte verandering.